Czy można odstąpić od umowy kredytu hipotecznego?

Wzięcie kredytu to poważna decyzja, która wiąże się z długoterminowymi zobowiązaniami finansowymi. Niewiele osób decyduje się na zawarcie wieloletniego zobowiązania bez starannego przemyślenia a mimo to w życiu mogą pojawić się okoliczności, które zmuszają do zmiany planów na ostatnią chwilę. Na szczęście polskie prawo daje konsumentom możliwość rezygnacji z kredytu. Przyjrzyjmy się bliżej, jakie są warunki, procedury oraz skutki takiej decyzji.

Odstąpienie od umowy kredytu hipotecznego – czy to możliwe?

Tak, zgodnie z polskim prawem, konsument ma prawo do odstąpienia od umowy kredytowej. Zasady odstąpienia określa m.in. ustawa o kredycie hipotecznym, która chroni interesy konsumentów, dając im możliwość rezygnacji z kredytu hipotecznego bez podawania przyczyny. Prawo do odstąpienia od umowy kredytu hipotecznego zostało uregulowane w artykule 42 wspomnianej ustawy. Jest to szczególnie istotne w sytuacjach, gdy kredytobiorca dopiero po zawarciu umowy analizując ją już na chłodno uzna, że oferta nie spełnia jego oczekiwań, lub jego sytuacja finansowa uległa zmianie.

Odstąpienie od umowy kredytu dotyczy zarówno kredytów hipotecznych jak i konsumenckich. Warto jednak pamiętać, że każdy rodzaj kredytu może wiązać się z nieco innymi warunkami rezygnacji.

Jak wygląda rezygnacja z kredytu hipotecznego?

Aby skutecznie zrezygnować z kredytu, konieczne jest złożenie odpowiedniego oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytowej. Dokument ten należy złożyć w formie pisemnej do banku lub instytucji kredytowej, u której zawarliśmy umowę. Oświadczenie o odstąpieniu można dostarczyć osobiście lub przesłać pocztą. Kluczowe jest, aby złożyć je w terminie przewidzianym prawem.

Zgodnie z przepisami, banki są zobowiązane do dostarczenia kredytobiorcy, jako jeden z elementów umowy, wzór oświadczenia o odstąpieniu od kredytu, zapisany na trwałym nośniku. Zazwyczaj dokument ten jest jednym z załączników tejże umowy.

Niektóre banki udostępniają również formularze odstąpienia od umowy na swoich stronach internetowych. Nie ma również przeszkód prawnych, aby napisać takie oświadczenie samodzielnie. W takim wypadku warto zadbać, aby dokument ten zawierał co najmniej poniżej wymienione elementy:

podstawowe dane osobowe kredytobiorców (imiona, nazwiska, numery PESEL, adresy),
numer umowy kredytowej,
datę zawarcia umowy,
oświadczenie o woli odstąpienia od umowy kredytu,
numer konta, na gdzie kredytobiorca życzy sobie aby bank zwrócił ewentualne koszty poniesione przez kredytobiorcę związane z uruchomieniem kredytu a kwalifikujące się do zwrotu w związku z odstąpieniem od umowy,
podpis kredytobiorcy.

Prawo nie wymaga od kredytobiorcy podania powodu odstąpienia od umowy. Zdarza się jednak, że bank prosi o taką informację w celach badania jakości obsługi lub do celów statystycznych, ale udzielenie jej jest dobrowolne.

Na pewno nie zaszkodzi również przywołanie podstawy prawnej, czyli odpowiedniego artykułu ustawy o kredycie hipotecznym. W przypadku gotowego formularza bankowego, nie trzeba szukać regulacji prawnych, ponieważ są one już zawarte w dokumencie.

Podpisane oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytowej najlepiej dostarczyć osobiście do oddziału lub przesłać tak zwaną przesyłką rejestrowaną czyli przesyłką kurierską bądź listem poleconym na adres podany w umowie lub regulaminie banku.

W jakim czasie można odstąpić od umowy kredytowej?

Konsument ma prawo odstąpić od umowy kredytowej w ciągu 14 dni od momentu jej podpisania. Ten czas liczy się od dnia zawarcia umowy, jednak w niektórych przypadkach – gdy umowa zostanie dostarczona później – termin ten liczony jest od daty doręczenia dokumentów kredytowych. W przypadku umowy o kredyt hipoteczny do jej zawarcia dochodzi zawsze osobiście na spotkaniu w oddziale banku i czas na odstąpienie liczony jest od dnia, w którym umowa została podpisana w oddziale banku.

Czy po upływie 14 dni wciąż mogę zrezygnować z kredytu hipotecznego?

Niestety, jeśli minęło więcej niż 14 dni od podpisania umowy, możliwość odstąpienia od umowy kredytowej wygasa. Wyjątkiem mogą być sytuacje, w których umowa zawiera dodatkowe klauzule dotyczące rezygnacji po tym okresie. Warto dokładnie zapoznać się z warunkami umowy, by wiedzieć, jakie opcje są dostępne. W przypadku kredytu hipotecznego czy konsolidacyjnego często nie ma możliwości odstąpienia po upływie 14 dni, dlatego ważne jest, aby podjąć decyzję w odpowiednim czasie.

Warto jednak wiedzieć, że nawet po upływie 14 dni od zawarcia umowy kredytu hipotecznego istnieją rozwiązania, które pozwalają znacząco ograniczyć koszty związane z zakończeniem umowy kredytowej. Podobnie jak w przypadku odstąpienia w terminie 14 dni jeśli otrzymaliśmy kapitał, musimy zwrócić go jak najszybciej, bo bank ma prawo policzyć odsetki za czas, w którym owym kapitałem dysponowaliśmy. Możemy mieć również sytuację, gdzie z różnych przyczyn niezależnych od kredytobiorców kapitał nie został wypłacony i z tego powodu umowa kredytu hipotecznego ulega rozwiązaniu. W dalszej kolejności możemy starać się o zwrot kosztów prowizji oraz kosztów ubezpieczeń proporcjonalnie do czasu w jakim korzystaliśmy z kredytu czy też ubezpieczenia. W praktyce oznacza to możliwość zwrotu większości kosztów.

Skutki odstąpienia od umowy kredytowej

Po złożeniu odstąpienia kredytobiorca ma obowiązek zwrócić bankowi otrzymane środki w ciągu 30 dni od dnia odstąpienia od umowy. Co istotne, w świetle przepisów ustawy o kredycie hipotecznym, umowa, od której konsument odstąpi uznawana jest za niezawartą co w praktyce oznacza, że można uzyskać również zwrot zapłaconej prowizji. Bank może natomiast naliczyć odsetki za okres, w którym dysponowaliśmy pożyczonym kapitałem. W przypadku odstąpienia od umowy kredytowej istotne jest więc aby jak najszybciej zwrócić otrzymane środki.